Onze dijken zijn veilig, maar blijven kwetsbaar in extreme situaties. Gedurende de levensduur van een dijk neemt de veiligheid af. Dit komt door steeds hogere waterstanden, door klimaatverandering en omdat de bodem daalt. Het waterschap beoordeelt daarom eens per 12 jaar de veiligheid van de dijken. Uit de laatste beoordeling bleek dat de dijk niet aan de wettelijke eisen voldoet en versterking van de Vechtdijken nodig is. Na het project Veilige Vecht voldoen de Vechtdijken tussen Dalfsen en Zwolle weer aan de wettelijke waterveiligheidseisen.

In dit achtergrondartikel lees je in meer detail waarom dijkversterking nodig is én hoe is bepaald of de Vechtdijken aan de wettelijke eisen voldoen.

Het projectgebied bestaat uit 30 kilometer noordelijke en zuidelijke Vechtdijk tussen Dalfsen en Zwolle. Het traject van de zuidelijke Vechtdijk loopt vanaf de Rechterensedijk in Dalfsen tot Langenholte in Zwolle. Het traject van de noordelijke Vechtdijk loopt vanaf het gemeentehuis in Dalfsen tot de monding van de Vecht (de gemeentegrens tussen gemeente Zwolle-Zwartewaterland). De kade bij Dalfsen voldoet aan de wettelijke veiligheidseisen en hoeft niet te worden versterkt.

Bekijk op deze kaart waar dijkversterking nodig is

We onderzoeken verschillende oplossingen voor de dijkversterking en kijken naar de haalbaarheid van een nevengeul bij Vechterweerd. In de Notitie kansrijke alternatieven (NKA) lees je voor ieder stuk dijk welke oplossingen we tot het voorjaar van 2023 verder uitwerken en onderzoeken. Voor elke oplossing brengen we de voor- en nadelen in beeld. In het voorjaar van 2023 is er een voorstel dat we bespreken met bewoners en belanghebbenden. Dit noemen we het concept-Voorkeursalternatief.

In de verkenningsfase onderzoeken we wat de beste oplossing is voor een veilige dijk. We zoeken naar een oplossing die past bij de bijzondere kenmerken van de Vecht en de omgeving.

De verkenningsfase is gestart met het inventariseren van de verschillende mogelijke oplossingsrichtingen (alternatieven) voor zowel dijkversterking als syteemmaatregelen. Hierbij hebben we ook veel ideeën van bewoners en bedrijven verzameld en meegenomen. In juni 2022 was bekend welke oplossingen kansrijk zijn. De meest kansrijke oplossingsrichtingen onderzoeken we nu uitgebreider. Daarbij brengen we de waterveiligheid, haalbaarheid, impact op de omgeving en kosten van de oplossingsrichtingen in beeld. Bij de impact op de omgeving onderzoeken we bijvoorbeeld de effecten voor bebouwing, landbouw, natuur, cultuurhistorie, etc. Dit wordt weergegevn in een milieueffectrapportage.

Op basis van deze informatie doet het waterschap in 2023 een voorstel voor een voorkeursalternatief dat we met bewoners en bestuurlijke partners bespreken. Het resultaat van de verkenningsfase is een voorkeursalternatief, dat door het algemeen bestuur van het waterschap wordt vastgesteld.

Ja, in de eerste stappen van de Verkenning keken we breed naar oplossingen waarmee de waterveiligheid tussen Dalfsen en Zwolle (doel van het project) op orde komt. We onderzochten mogelijkheden voor dijkversterking én maatregelen in het gehele stroomgebied van de Vecht. Dit noemen we systeemmaatregelen. We keken naar het langer vasthouden van water, het tijdelijk parkeren van water in de lagere delen langs de Vecht en het ruimer maken van de Vecht.

In juni 2022 is het besluit genomen welke oplossingen kansrijk zijn om in dit project verder te onderzoeken. Hier lees je meer over deze 'kansrijke alternatieven'.

Tijdens de verkenning hebben we onderzocht welke watersysteemmaatregelen in extreme situaties bijdragen aan een waterstandsdaling op de Vecht. Ook hebben we de voor- en nadelen van deze maatregelen onderzocht. We onderzochten of het haalbaar is om water langer vast te houden in het gebied van Coevorden tot aan Zwolle of door het tijdelijk parkeren van water langs de Vecht. Ook onderzochten we of het kansrijk is om de Vecht zelf ruimer te maken en het water bij extreem hoogwater tussen Dalfsen en Zwolle sneller af te voeren.

Uit de onderzoeken bleek dat deze maatregelen vooral werken tussen Dalfsen en Zwolle (tot de A28). Dat is nét het deel waar de dijk nauwelijks verhoogd hoeft te worden. Ook zijn de maatregelen duurder dan een dijkversterking en is er geen budget voor de extra kosten gevonden. Daarom zijn de meeste systeemmaatregelen niet kansrijk om verder te onderzoeken. De haalbaarheid van een nevengeul bij Vechterweerd zijn wel kansrijk om verder te onderzoeken.

We streven er naar de impact van de dijkversterking voor de omgeving te beperken. Op dit moment is de impact voor bewoners en bebouwing nog niet bekend. De impact is afhankelijk van de oplossing die aan het eind van de verkenningsfase wordt vastgesteld. We onderzoeken in de verkenningsfase verschillende mogelijkheden om de dijk te versterken/verhogen en de waterveiligheid te verbeteren. Hierbij betrekken we grondeigenaren, bedrijven en andere belanghebbenden langs de dijk. Grondeigenaren en bewoners worden altijd geraadpleegd en betrokken voordat belangrijke beslissingen worden gemaakt.

In de planuitwerkingsfase wordt het Voorkeursalternatief in overleg met de perceeleigenaren in meer detail uitgewerkt. We ontwerpen in de fase ook het maatwerk rond woningen in overleg met de eigenaren en maken afspraken per perceel over de inrichting en het (tijdelijk) gebruik van grond voor de dijkversterking.

Wij gaan graag met je in gesprek. Maak een afspraak via veiligevecht@wdodelta.nl of kom langs bij de inloopmomenten in sluiswachterswoning Vechterweerd (zie agenda).

Vanaf de start van het project zijn alle grondeigenaren rond de dijk uitgenodigd en van harte welkom om mee te denken. In de verkenningsfase organiseren we grondeigenarenbijeenkomsten en nodigen we grondeigenaren in groepen uit, omdat we nog niet weten waar de maatregelen precies worden uitgevoerd en nog geen individuele afspraken kunnen maken.

In de planuitwerkingsfase (vanaf 2024) gaat het projectteam met alle grondeigenaren waar het Voorkeursalternatief ruimte vraagt, individueel in gesprek over het dijkontwerp en het maken van afspraken over de eventuele (tijdelijke) beschikbaarheid van percelen voor de uitvoering van de dijkversterking.

Het beleid van het waterschap gaat niet standaard uit van aankoop van de grond. Het waterschap kan ook op een andere wijze afspraken maken met grondeigenaren over het permanent of tijdelijk gebruik van gronden. Voorbeelden zijn zakelijk recht of een kwalitatieve verplichting. Dat laatste betekent dat je eigenaar blijft van je grond, en het waterschap afspraken met jou als grondeigenaar maakt.

In de planuitwerkingsfase wordt het ontwerp in meer detail uitgewerkt en maken we afspraken met eigenaren over (tijdelijk) gebruik van de grond. Grondeigenaren die hiermee te maken krijgen, ontvangen hierover een persoonlijk bericht. Als het waterschap grond nodig heeft voor de dijkversterking, dan krijgt de eigenaar daarvoor een vergoeding.

In stap drie van de verkenning werken we via dijktafels aan de uitwerking
van verschillende oplossingen voor een veilige Vechtdijk.

Tijdens dijktafels werken we met een mix van bewoners, maatschappelijke organisaties en belanghebbenden (zoals buurtverenigingen) aan het ontwerp van de kansrijke alternatieven. Samen brengen we de voor- en nadelen van de verschillende alternatieven in beeld en kijken we hoe de maatregelen het beste passen in de omgeving. Ook bespreken we tijdens de dijktafels de meekoppelkansen. Hoe worden deze haalbaar? En wat is daar gezamenlijk voor nodig?

Wilt u meer weten of wilt u zich hiervoor aanmelden? Laat het ons weten en stuur een e-mail naar veiligevecht@wdodelta.nl.

Iedereen kan meedenken bij het project – vanaf de verkenning tot en met de uitvoering. Er zijn verschillende mogelijkheden om mee te denken. Dit kan bijvoorbeeld online via veiligevecht.wdodelta.nl (maak hier direct een profiel aan om mee te denken) en tijdens de bewonersbijeenkomsten die het projectteam organiseert.

Tijdens dijktafels werken we met een mix van bewoners, maatschappelijke organisaties en belanghebbenden (zoals buurtverenigingen) aan de uitwerking en het ontwerp van de kansrijke alternatieven. Samen brengen we de voor- en nadelen van de verschillende alternatieven in beeld en kijken we hoe de maatregelen het beste passen in de omgeving. Ook bespreken we tijdens de dijktafels de meekoppelkansen. Hoe worden deze haalbaar? En wat is daar gezamenlijk voor nodig?

Op de projectwebsite vind je alle informatie en kan je je aanmelden voor de digitale nieuwsbrief over de voortgang van het project. Daarnaast kan je de Waterwerk-app downloaden en bij notificaties aangeven dat je de updates van het project Veilige Vecht wilt ontvangen.

Voorafgaand aan belangrijke mijlpalen organiseert het projectteam altijd bijeenkomsten. Via de nieuwsbrief blijf je op de hoogte. 

2020 – 2023 Verkenning

In de verkenningsfase onderzoeken we verschillende mogelijkheden (alternatieven) voor het versterken van de Vechtdijken. Dit doen we samen met overheden, bewoners en maatschappelijke organisaties. Het resultaat van de verkenningsfase is het voorkeursalternatief. Dat bestaat uit een keuze hoe we de dijk gaan versterken, eventueel met een nevengeul bij Vechterweerd.

2024 – 2026 Planuitwerking

In de planuitwerkingsfase werken we het voorkeursalternatief in overleg met bewoners en belanghebbenden in meer detail uit. Het ontwerp wordt vastgelegd in een projectbesluit en de benodigde vergunningen worden aangevraagd.

Vanaf 2027 Uitvoering

Vanaf 2027 gaat de schop in de grond en worden de maatregelen uitgevoerd.

Hier lees je meer informatie over de planning.

Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) is een landelijk dijkenprogramma en onderdeel van het Deltaprogramma. Het doel van het HWBP is dat in 2050 alle primaire dijken versterkt zijn, zodat deze voldoen aan de wettelijke normen in de Waterwet.

Het project Veilige Vecht is één van de projecten uit het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Kijk voor meer informatie op www.hwbp.nl